Datering: 1860. In 1859 schreef de teleurgestelde ambtenaar uit Nederlands-Indië, Eduard Douwes Dekker, onder de schuilnaam Multatuli een felle klacht. Dit deed hij in de vorm van een boek met als titel Max Havelaar of de koffiveilingen der Nederlandsche Handelmaatschappij. Dat boek was een felle aanklacht tegen de misstanden als gevolg van het Nederlandse bewind in Nederlands-Indië. Het boek verscheen een jaar later, in 1860.
